Donation Appeal
Choose Mantra
Atharvaveda / 1 / 19 / 1

मा नो॑ विदन्विव्या॒धिनो॒ मो अ॑भिव्या॒धिनो॑ विदन्। आ॒राच्छ॑र॒व्या॑ अ॒स्मद्विषू॑चीरिन्द्र पातय ॥ 1॥

Veda : Atharvaveda | Kand : 1 | Sukta : 19 | Paryay : | Mantra No : 1

In English:

Seer : brahmaa | Devta : iishvaraH | Metre : anuShTup | Tone :

Subject : English Translation will be uploaded as and when ready.

Verse : maa no vidanvivyaadhino mo abhivyaadhino vidan. aaraachCharavyaa asmadviShuuchiirindra paataya . 1.

Component Words : maa . naH . vidan . vi.avyaadhinaH . mo iti . abhi.avyaadhinaH . vidan .aaraat . sharavyaaH . asmat . viShuuchiiH . indra . paataya .

Word Meaning :

Verse Meaning :

Purport :


In Hindi:

ऋषि : ब्रह्मा | देवता : ईश्वरः | छन्द : अनुष्टुप् | स्वर :

विषय : जय और न्याय का उपदेश।

पदपाठ : मा । न॒: । वि॒द॒न् । वि॒ऽव्या॒धिन॑: । मो इति॑ । अ॒भि॒ऽव्या॒धिन॑: । वि॒द॒न् ।आ॒रात् । श॒र॒व्या: । अ॒स्मत् । विषू॑ची: । इ॒न्द्र॒ । पा॒त॒य॒ ॥

पदार्थ : (विव्याधिनः) अत्यन्त वेधनेहारे शत्रु (नः) हम तक (मा विदन्) न पहुँचें और (अभिव्याधिनः) चारों ओर से मारनेहारे (मो विदन्) कभी न पहुँचें। (इन्द्र) हे परम ऐश्वर्यवाले राजन् (विषूचीः) सब ओर फैले हुए (शरव्याः) बाणसमूहों को (अस्मत्) हमसे (आरात्) दूर (पातय) गिरा ॥१॥"

भावार्थ : सर्वरक्षक जगदीश्वर पर पूर्ण श्रद्धा करके चतुर सेनापति अपनी सेना को रणक्षेत्र में इस प्रकार खड़ा करे, कि शत्रु लोग पास न आ सकें और न उनके अस्त्र-शस्त्रों के प्रहार किसी के लगें ॥१॥

टिप्पणी :१−नः। अस्मान्। मा+विदन्। विद्लृ लाभे, माङि लुङि। न माङ्योगे। पा० ६।४।७४। इति अडभावः। मा लभन्ताम्, विव्याधिनः। सुप्यजातौ णिनिस्ताच्छील्ये। पा० ३।२।७८। इति वि+व्यध ताडने-णिनिः। विशेषेण छेदकाः, धनुर्धराः। मो। मा+उ। मैव। अभि-व्याधिनः। पूर्ववद् णिनिः। आघातकाः, सर्वतो हननकर्तारः। मो विदन्। मैव प्राप्नुवन्तु स्पृशन्तु। आरात्। दूरदेशे। शरव्याः। शॄस्वृस्निहित्रप्यसि०। उ० १।१०। इति शॄ हिंसे−उ प्रत्ययः। उगवादिभ्यो यत्। पा० ५।१।२। इति शरु-यत् समूहार्थे। ओर्गुणः। पा० ६।४।१४६। इति गुणः। वान्तो यि प्रत्यये। पा० ६।१।७९। इति अव् आदेशः। तित् स्वरितम्। पा० ६।१।८५। इति स्वरितः। शरसमूहान् शरसंहतीः। अस्मत्। अन्यारादितरर्ते०। पा० २।३।२९। इति आराद्योगे पञ्चमी। अस्मत्तः। विषूचीः। ऋत्विग्दधृक्स्रग्दिगुष्णिगञ्चु०। पा० ३।२।५९। इति विषु+अञ्चु गतिपूजनयोः−क्विन्। अनिदिताम्०। पा० ६।४।२४। इति न लोपः। अञ्चतेश्चोपसंख्यानम्। वा० पा० ४।१।६। इति ङीप्। अचः। पा० ६।४।१३८। इति अकारलोपे। चौ। पा० ६।३।१३८। इति दीर्घः। विष्वङ् नानामुखम् अञ्चनशीलाः। सर्वत्रव्यापिनीः। इन्द्र। हे परमेश्वर। पातय। पत−णिच्। प्रक्षिप ॥