Samveda/1354
उ त्वा मदन्तु सोमाः कृणुष्व राधो अद्रिवः। अव ब्रह्मद्विषो जहि॥१३५४
Veda : Samveda | Mantra No : 1354
In English:
Seer : pragaathaH kaaNvaH | Devta : indraH | Metre : gaayatrii | Tone : ShaDjaH
Subject : English Translation will be uploaded as and when ready.
Verse : u tvaa mandantu somaaH kRRiNuShva raadho adrivaH . ava brahmadviSho jahi.1354
Component Words : ut . tvaa . mandantu . somaaH . kRRiNuShva . raadhaH . adrivaH . a . drivaH . ava . brahmadviShaH . brahma . dviShaH . jahi.
Word Meaning :
Verse Meaning :
Purport :
In Hindi:
ऋषि : प्रगाथः काण्वः | देवता : इन्द्रः | छन्द : गायत्री | स्वर : षड्जः
विषय : प्रथम ऋचा की व्याख्या पूर्वार्चिक में १९४ क्रमाङ्क पर परमात्मा और राजा के विषय में की गयी थी। यहाँ जीवात्मा को प्रोद्बोधन है।
पदपाठ : उत् । त्वा । मन्दन्तु । सोमाः । कृणुष्व । राधः । अद्रिवः । अ । द्रिवः । अव । ब्रह्मद्विषः । ब्रह्म । द्विषः । जहि॥
पदार्थ : हे (अद्रिवः) अविदारणीय बलवाले इन्द्र जीवात्मन् ! (त्वा) तुझे (सोमाः) वीर रस (मदन्तु उ) उत्साहित करें। तू (राधः) दिव्य ऐश्वर्य तथा सफलता को (कृणुष्व) उत्पन्न कर। (ब्रह्मद्विषः) ब्रह्मद्वेषी भावों को (अवजहि) विनष्ट कर दे ॥१॥
भावार्थ : अपने आत्म-बल को पहचान कर मनुष्य को महान् कर्म करने चाहिएँ और विघ्नों को पराजित करना चाहिए ॥१॥
In Sanskrit:
ऋषि : प्रगाथः काण्वः | देवता : इन्द्रः | छन्द : गायत्री | स्वर : षड्जः
विषय : तत्र प्रथमा ऋक् पूर्वार्चिके १९४ क्रमाङ्के परमात्मनृपत्योर्विषये व्याख्याता। अत्र जीवात्मा प्रोद्बोध्यते।
पदपाठ : उत् । त्वा । मन्दन्तु । सोमाः । कृणुष्व । राधः । अद्रिवः । अ । द्रिवः । अव । ब्रह्मद्विषः । ब्रह्म । द्विषः । जहि॥
पदार्थ : हे (अद्रिवः) अविदारणीयबल इन्द्र जीवात्मन् ! (त्वा) त्वाम् (सोमाः) वीररसाः (मदन्तु उ) उत्साहयन्तु खलु। त्वम् (राधः) दिव्यैश्वर्यं साफल्यं च (कृणुष्व) सम्पादय। (ब्रह्मद्विषः) ब्रह्मद्वेषिणो भावान् (अवजहि) विनाशय ॥१॥
भावार्थ : स्वकीयमात्मबलं परिचित्य मनुष्येण महान्ति कार्याणि सम्पादनीयानि विघ्नाश्च पराजेयाः ॥१॥
टिप्पणी:१. ऋ० ८।६४।१, अथ० २०।९३।१, साम० १९४, सर्वत्र ‘उत् त्वा’ इति पाठः।